GELÝÞÝM Yönetim Sistemleri A.Þ.’nin web sayfasýnda Haziran ayýnda yayýnlanan “Gýda Zincirinde Standart Trafiði ve FSSC 22000” makalemizde FSSC 22000 sertifikasyon çalýþmalarý ve GFSI’ýn bu standardý listesine almasý konusundan bahsetmiþtik. GFSI’ýn 6. Standart olarak listesine almasý beklenen FSSC 22000 (The Foundation for Food Safety Certification) Gýda Güvenliði Sistemi Sertifikasyonu Eylül’2009 GFSI gazetesinde koþullu olarak tanýndýðýna dair haber yer aldý. ISO 22000 standardý ile PAS 220 standardýnýn birleþiminden oluþan bu standart için akreditasyon çalýþmalarý sürdürülüyor. ISO 22000 standardýný kurmuþ olan gýda zincirindeki firmalar PAS 220 için çalýþmalara baþladý. Hazýrlanmýþ olan akreditasyon þemasýna göre, ISO 22000 standart belgeli firmalar ek bir PAS 220 tetkiki ile bu kombinasyonu yapabilecekler. Bazý belgelendirme kuruluþlarý da PAS 220 sertifikasyonu için denetçilerini yetiþtiriyorlar.
Gýda Güvenliði Yönetim Sistemi ISO 22000 standardýný kurup, iþleten gýda zincirindeki firmalar geleceðe ve iyileþtirmeye yönelik sistemlerini geliþtirmeye devam ediyorlar. Özellikle büyük perakende zincirine ürün tedariki saðlayan gýda üreticisi firmalar PAS 220 standardýnýn ayrýntýlarýný sormaktalar. Teknik olarak hazýrlanmasýnda Kraft Foods, Danone, Nestle ve Unilever imzasý bulunan standartta ISO 22000 çalýþma grubundan uzmanlar ile McDonald’s ve Gýda & Ýçecek Federasyonu’nun da katkýsý görülmekte. PAS 220 (Publicly Available Specification) Kamuya açýk spesifikasyonlar standardý BSI (British Standards Institution) Ýngiliz Standart Enstitüsü tarafýndan yayýnlanmýþtýr. Gýda Güvenliði tehlikelerini engellemek üzere Ön Koþul (Gereksinim) Programlarýnýn belirlenmesine yardýmcý olmasý amacýyla oluþturulmuþtur. ISO 22000 Standardýnýn gerekliliði olan ön koþul programlarýnýn ayrýntýlarýný içermektedir.»»
Gýda üretim operasyonlarý doðalarý gereði birbirinden farklýdýr. Dolayýsýyla PAS 220’nin gereklilikleri özellikle tek bir proses için oluþturulmamýþtýr. Üreticiler kendi proses ve ürün risklerine göre gerekliliklerin uygulanmasýný deðerlendirmelidirler. Uygulanamayan madde veya alternatif uygulama için risk deðerlendirme yapýlarak karar verilmelidir. Bu tür hariç tutmalar standartta ek olarak yer almaktadýr. Ek konular; geri besleme (rework), ürün geri çaðýrma, depolama, ürün bilgileri- tüketici bilinci ve biyoterörizmden oluþmaktadýr. PAS 220 standardý ISO 22000 standardý ile kombine edilmelidir, çünkü bu standart ISO 22000 standardýnýn 7.2.3. maddesini detaylandýrmýþtýr.
ISO 22000 standardý 7.2.3 maddesinde kuruluþlarýn ön koþullarý belirlemesi ve seçiminde, “kuruluþ uygun bilgileri göz önünde bulundurmalý ve yararlanmalý “ diyerek kaynaklara atýf yapýlmýþtý. Örnek olarak da yasal ve mevzuat þartlarý, tüketici þartlarý, tanýmlanan referanslar, kodeks prensipleri ve ulusal, uluslar arasý veya sektörel standartlarýn kodlarý ile açýklanmýþtý. Standart ekinde bulunan Annex C’de Codex Alimentarius’ta yer alan “Code of Hygienic Practice” listesi sektörel ayrýmlarla verilmiþti.
Ön Koþul Programlarýnýn belirlenmesine yardýmcý olacak ulusal Türk Gýda Kodeksinde yer alan iki yönetmelik; Resmi gazete no. 26.09.2008-27009 ile yayýnlanan Gýda Güvenliði ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelik ile Resmi gazete no. 27.08.2004- 25566 Gýda ve Gýda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten iþ yerlerinin Çalýþma Ýzni ve Gýda Sicili ve Üretim Ýzni iþlemleri ile sorumlu yönetici istihdamý hakkýnda Yönetmelik, ISO 22000 standardýný uygulayan firmalar için ulusal kaynak oluþturuyordu. PAS 220 standardý yönetmeliklerde yer verilmeyen tedarikçi yönetimi, fiziksel kirlenme (cam, sert plastik kontrolü), geri iþleme, alerjen yönetimi gibi kontroller için kýlavuz niteliðini taþýyacaktýr. Bunun yaný sýra perakendecilere ürün tedariki saðlayan firmalar ISO 22000+PAS 220 sertifikasyonu ile BRC ve IFS standartlarýný alan firmalar gibi eþdeðer statüyü kazanmýþ olacaklar.

PAS 220 detay baþlýklarý;

a) Ýþletme, yapý ve bina yerleþimi,

b) Ýþletme çevresi ve çalýþma alaný,

c) Yardýmcý tesisler (hava, su, enerji)

d) Atýk ve kanalizasyon gibi destek hizmetleri,

e) Donanýmýn uygunluðu, temizlik, onarým ve önleyici bakým için eriþilebilirliði,

f) Satýn alýnan malzemelerin Yönetimi,

g) Çapraz bulaþýyý engellemek için önlemler,

h) Temizlik ve Sanitasyon,

i) Pest (haþere) Kontrolü,

j) Personel Hijyeni ve çalýþan uygulamalarý,

Aþaðýdaki hariç tutmalar da ek olarak standardýn devamýnda verilmiþtir.

i. Yeniden iþleme (rework),

ii. Ürün geri çaðýrma (geri çekme) prosedürleri,

iii. Depolama,

iv. Gýda savunma, kasýt, taðþiþ ve biyoterörizm.



Fatma ÝNCEOÐLU

Ekim 2009