ISO 17020 ÇEÞÝTLÝ TÝPTEKÝ MUAYENE KURULUÞLARININ ÇALIÞTIRILMALARI ÝÇÝN GENEL KRÝTERLER standardý muayene yapan çeþitli tipteki kuruluþlara güvenilirlik saðlamak için oluþturulmuþtur. Ülkemizde bugüne kadar çoðu gýda dýþý sektörlerde olmak üzere 51 adet muayene kuruluþu Türkak tarafýndan akredite edilmiþtir. ISO 17020 standardý, ürün belgelendirmesi yapan kuruluþlar, ürün prosesi, ürün partileri denetimi yapan kuruluþlar, teknik emniyet muayeneleri yapan kuruluþlar ve gözetim iþlemleri yapan kuruluþlar tarafýndan uygulanmak üzere hazýrlanmýþtýr. Standard içerisinde muayene kuruluþlarýnýn baðýmsýzlýk, tarafsýzlýk ve dürüstlük ilkelerine uymasý için kriterler belirtilmiþtir.
Muayene kuruluþlarýnýn verdikleri hizmetlerin müþterileri ve denetim yapan yetkililer tarafýndan kabul edilmesi için ISO 17020 standardýna göre akredite olmasý þart olmuþtur.
Geliþim Yönetim Sistemleri A.Þ. olarak özellikle gýda sektöründe hijyen gözetimi veya ürün muayenesi yapan kuruluþlar için ISO 17020 standardý hakkýnda eðitim ve danýþmanlýk hizmetleri veriyoruz.»»

Gýda güvenliði denetimlerinin Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý tarafýndan taþerona devredileceði haberleri ile Gýda Sektörü hareketlendi. ISO 17020 ÇEÞÝTLÝ TÝPTEKÝ MUAYENE KURULUÞLARININ ÇALIÞTIRILMALARI ÝÇÝN GENEL KRÝTERLER adýyla geçen standarda göre akredite olmuþ muayene kuruluþlarýnýn bu devri alabilecekleri ihtimali konuþulmaktadýr.

ISO 17020 standardýnda muayene, ürün tasarýmýnýn, ürünün, proses ve fabrikanýn incelenmesi ve bunlarýn belirli þartlara veya mesleki deðerlendirmelere dayalý, gerekli uygunluklarýnýn tayin edilmesi olarak tanýmlanmýþtýr. Gýda sektöründe muayene bu anlamda gýda fabrikalarýnýn hijyen standartlarýna (belirlenmiþ hijyen kýlavuzlarý), ürün yönetmeliklerine göre denetimi, gýda ürünlerinin de dýþ ticaret standardizasyonlarýna göre gözetimi ve mevcut ürün yasal mevzuatlarýna uyumunun laboratuarlarda test edilmesi olarak yorumlanabilir.

ISO 17020 ÇEÞÝTLÝ TÝPTEKÝ MUAYENE KURULUÞLARININ ÇALIÞTIRILMALARI ÝÇÝN GENEL KRÝTERLER standardý muayene yapan çeþitli tipteki kuruluþlara güvenilirlik saðlamak için oluþturulmuþtur. Ülkemizde bugüne kadar çoðu gýda dýþý sektörlerde olmak üzere 51 adet muayene kuruluþu Türkak tarafýndan akredite edilmiþtir. ISO 17020 standardý, ürün belgelendirmesi yapan kuruluþlar, ürün prosesi, ürün partileri denetimi yapan kuruluþlar, teknik emniyet muayeneleri yapan kuruluþlar ve gözetim iþlemleri yapan kuruluþlar tarafýndan uygulanmak üzere hazýrlanmýþtýr. Standard içerisinde muayene kuruluþlarýnýn baðýmsýzlýk, tarafsýzlýk ve dürüstlük ilkelerine uymasý için kriterler belirtilmiþtir.
Muayene kuruluþlarýnýn verdikleri hizmetlerin müþterileri ve denetim yapan yetkililer tarafýndan kabul edilmesi için ISO 17020 standardýna göre akredite olmasý þart olmuþtur.

Gýda sektöründe bugüne kadar gözetim hizmeti (muayene hizmeti) denince ithalat ve ihracat iþlemlerinde baðýmsýz ISO 17020 standardýna göre akredite olmuþ muayene kuruluþlarýnýn gözetimi akla gelmekteydi. Çünkü yerli tüketime sunulan (piyasa) gýda ürünlerinin gýda güvenliði gözetimleri Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý tarafýndan yapýlmaktaydý. Yani yerli üreticilerin resmi ürün kontrolleri (doðrulamalarý) resmi kurumlar tarafýndan yapýlmaktaydý. Yeni Gýda Kanunu Tasarýsý’nýn yayýnlanmasý ile birlikte Gýda Güvenliði Denetimlerinin gelecekteki þekli konusunda tartýþmalar sürüyor.

Ülkemizde “Hijyen denetimi” olarak adlandýrýlan kuruluþun yönetmeliklere uyumu, hijyen gerekliliklerini saðlama yeterliliðini ölçümlemek üzere yapýlmakta olan hizmetler þimdiye kadar müþterilerin ya da üreticilerin kendi istekleri ile gerçekleþmekteydi. Bu konuda daha çok özel gýda kontrol laboratuarlarý çalýþmaktaydý. Gelecekte belirlenecek yasal mevzuat þartlarýna uygun Gýda üretimi için özel muayene kuruluþlarý’nýn olacaðý ve resmi denetim esaslarý ile baðlantý saðlanacaðý görüþler arasýnda.

Diðer taraftan standard incelendiðinde þimdilik muayene kuruluþunun sözleþme ve iþ emri kontrol sisteminin nasýl olacaðý, muayene raporlarýnýn deðerlendirmelerinin resmi kanallara nasýl ulaþacaðý ve benzeri belirsizlikler resmi açýklamalar ile mümkün olacaktýr.

Sonuçta, hijyen gözetimi ve gýda ürünlerinin muayenelerini yapan kuruluþlarýn güvenilirliðini artýrmak için ISO 17020 standardýna göre akredite olmalarý daha da önem kazanmýþtýr. Bu nedenle muayene ve yaný sýra test hizmetleri sunan kuruluþlar ISO 17020 standardýna göre akredite olmak için çalýþmalarýný baþlatmýþtýr.

Fatma ÝNCEOÐLU
Aralýk 2010