|
Akış Çizelgesi (Flow Chart) |
Bir ürün veya hizmetin izlediği yolun,
sapmaların ortaya çıkarılabilmesi amacıyla
açıklanmasına gerek duyulduğunda kullanılan bir
çizelgedir. |
|
Alt Süreç Micro process |
Asıl sürece girdi sağlayan bir süreçtir. |
|
Ana Süreç Macro Process (Main Process) |
Bir kuruluştaki asıl süreçtir. Bu süreç, içinde
birden fazla alt süreçler içerebilmektedir. Bu
alt süreçlerin çıktıları ana sürecin girdisini
oluşturmaktadır. |
|
Aralık (Gap) |
Bir veri grubundaki sapmaların büyüklüğüdür.
Veri grubundaki en düşük değeri aynı gruptaki en
yüksek değerden çıkararak hesaplanır. |
|
Ağırlıklı ses düzeyi ( a-weighted sound level ) |
İnsan kulağının daha kolaylıkla işitebileceği
orta frekanslara daha fazla ağırlık veren, ses
basınç düzeylerinin ölçülmesi yöntemi. A-ölçekli
ses düzeyleri db(a) olarak yazılır. |
|
ABS |
1. Alkil benzen sulfonat: deterjanlara eklenen,
biyo- bozulmaya dirençli, kararlı bir yüzey
aktif madde. 2. Akrilonitril-butadien-stiren
(bir tür plastik madde). |
|
Acı Su (brackish ) |
Hafif tuzlu su. |
|
Açığa Çöp Dökme (open dumping ) |
Atıkların rahatsız edici kokulara, su, toprak ve
hava kirliliğine yol açacak biçimde alanlara
dökülmesi.
|
|
Açık Alan (open space ) |
İmar görmemiş ya da konutlardan ve diğer
yapılardan nispeten arınmış toprak parçası;
insanın faaliyet gösterdiği çevrenin karşıtı
olan arazi de bu kavrama dahildir.
|
|
Açık boşaltım (outfall ) |
İşlem görmüş ya da görmemiş atık suyu ya da
diğer sıvı atıkları doğrudan doğruya alıcı
ortama ileten taşıyıcı ya da boru hattı.
|
|
Açık yakma (open burning ) |
Atık miktarını (hacmini) azaltmak amacıyla
çöplük alanlarında yakılması işlemi.
|
|
Adiyabitik sapma oranı (adiabatic lapse rate ) |
Yüksekliğin artması ile bağlantılı olarak
ısıdaki düşme (sapma) oranı.
|
|
Adsorpsiyon (adsorption ) |
Moleküllerin katı yüzeylere tutunması. |
|
Aerobik (aerobic ) |
Serbest oksijenin varlığında yaşayan ya da aktif
olabilen organizma; suda çözünmüş oksijenin
oksitleyici olarak hareket ettiği durum.
|
|
Aerobik ayrışma (aerobic decomposition ) |
Havalı koşullarda faaliyet gösteren
mikroorganizmalar veya mantarların organik
maddeleri ayrıştırmaları.
|
|
Aerosol (aerosol ) |
Havada asılı parçacık biçiminde madde veya sıvı
maddeleri püskürten basınçlı kap.
|
|
Ağırlıksal akış (gravity flow ) |
Aşınmayı ve aşırı basıncı önleyecek azami hızda
kesintisiz akışa olanak sağlamak amacıyla
belirli bir asgari eğimle yerleştirilmiş
borulara sahip arıtma ve su sağlama sistemindeki
sıvı akışı.
|
|
Akışkanlık (kıvam) (viscosity ) |
Sıvının akış hızını belirleyen özelliği.
|
|
Akifer (aquifer) |
Suyun çok uzak mesafelere gitmesini sağlayan,
yer altı sularını pınarlara ve kuyulara ileten
gözenekli toprak ya da jeolojik oluşum.
|
| |
|
|
Balık Kılçığı Diyagramı (Fishbone Diagram) |
Bilinen bir problemin muhtemel nedenlerini
belirlemek ve göstermek için kullanılan bir
araçtır. Ishikawa tarafından geliştirildiği için
ISHIKAWA veya Balık Kılçığı Diyagramı olarak da
bilinir. Neden-sonuç diyagramı, bir süreci
etkileyen nedenleri sınıflandırarak ve
ilişkilendirerek açık biçimde göstermek için
geliştirilmiştir. Bu yöntem kalitenin yedi
aracından biridir. |
|
Baş Denetçi (Auditor, lead) |
Bir denetleme çalışmasını kuruluş çapında
düzenleyen, raporlayan ve yapılan düzeltici
işlemleri değerlendiren, bu işler için eğitilmiş
ve yetkilendirilmiş kişidir. |
|
Belgelendirme (Certification) |
Gerekli yetkilerle donatılmış bir kuruluş
tarafından, süreç, sistem, ürün veya servis
kalitelerinin gerekli gereksinimlere ve
standartlara uygunluğunun belirlenmesi,
doğrulanması, onaylanması için gerçekleştirilen
yöntem ve etkinliklerdir. |
|
Beş S Felsefesi (Five S Philosopy) |
Beş S'in ilki temizlik (seiso), diğerleri ise
düzenleme (seiton), standartlaştırma (seietsu),
sınıflandırma (seiri) ve disiplin (shitsuke)'dir.
Amaç ise iş yerinde iyileştirmeyi sağlamak için
temiz, düzenli, disiplinli olunması ve adımların
sınıflandırılarak standartlaştırılmasıdır. |
|
Beyin Fırtınası Yaratma (Brainstorming) |
Grupların kullandığı ve belirli bir konuda fikir
üretmeye yarayan bir tekniktir. Gruptaki her
kişinin yaratıcı düşünerek, aklına gelen bütün
fikirleri yazmasıdır. Tüm fikirler ve düşünceler
toplantı süresi sonunda tartışılır ve incelenir. |
|
Bilgi Sistemleri (Information Systems) |
Bilgi ve verileri toplayan, çözümleyen ve
depolayan otomatik sistemleri tanımlamak
amacıyla kullanılan bir terimdir. |
|
Büyük C, küçük c (Big C, little c) |
İngilizcede "Müşteri - Customer" sözcüğünüm ilk
harfini simgeler. Büyük C, kuruluş dışından olan
ve kuruluşun sunduğu ürün veya hizmeti alan
müşteriyi ifade etmek için kullanılır. Küçük c
ise; kuruluş içinden olan, kuruluş içerisindeki
bir bölümün veya çalışanın sunduğu ürün ya da
hizmeti alan müşteriyi ifade eder. |
|
Büyük Q, küçük q (Big Q, little q) |
Bu terim iki olay arasındaki farklılığı
vurgulamak için kullanılır. Büyük Q, sınırsız
kapasitede iş, süreç ve ürünün kalite yönetimi
olarak adlandırılırken; küçük q, sınırlı
kapasitede ürün ve süreçlerin kalite yönetimi
olarak ifade edilir. |
| |
|
|
Çevre (Environmental) |
Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü,
hava, su, toprak, tabii kaynaklar, bitki ve
hayvan sistemlerini (flora ve fauna), insanı ve
bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan
ortamdır. |
|
Çevre Boyutu (Environmental Aspect) |
Kuruluşun, karşılıklı olarak, çevreyle etkileşen
faaliyet, ürün ve hizmetleridir. |
|
Çevre Etkisi (Environmental Impact) |
Çevrede kısmen veya tamamen, kuruluşun faaliyet,
ürün ve hizmetleri dolayısıyla ortaya çıkan
zararlı veya yararlı her türlü değişikliktir. |
|
Çevre Kirliliği (Environmental Degradation) |
İnsanların her türlü faaliyetleri sonucu,
havada, suda ve toprakta meydana gelen olumsuz
gelişmelerle ekolojik dengenin bozulması ve aynı
faaliyetler sonucu ortaya çıkan koku, gürültü ve
atıkların çevrede meydana getirdiği arzu
edilmeyen sonuçları |
|
Cazip Kalite (Attractive Quality) |
Müşterinin henüz gereksinim duymadığı, fakat
ileride gereksinim duyacağı farklılıkları hayal
etmeyi ve bu farklılıkları ürün ve hizmete
geçirmeyi amaçlayan kalite anlayışıdır.
|
| |
|
|
Denetçi (Auditor) |
Sorumlulukları yapılan denetimin amacını
anlamak, gerçekleştirmek, denetim sonuçlarını
rapora dökmek, müşteri tarafından alınan istek
geldiğinde alınan düzeltici işlemlerin
sonuçlarını denetlemek, denetimle ilgili
herhangi bir belgeyi muhafaza etmek veya gizli
tutulup saklanmasını sağlamak, denetlenen
kuruluşu denetimi etkili ve verimli bir şekilde
planlayıp önyargısız bir incelemeye tabi tutmak
olan ve bunları gerçekleştirirken belirlenen
denetim standartlarına uyan kişidir. |
|
Denetim (Auditing) |
Ayrıca bkz. Kalite Sistem Denetimi
Hedeflere ulaşmada, kaliteye yönelik
faaliyetlerin ve bunlarla bağlantılı sonuçların,
planlanmış verilere uygun olup olmadıklarını ve
bu verilerin, verimli gerçekleştirilip
gerçekleştirilmediğini ve yeterli olup
olmadıklarını tespit etmek için yapılan,
bağımsız ve sistematik bir tekniktir.(DIN ISO
8402/04.1989) |
|
Denetim Örgütü (Auditing Organization) |
Mevcut bir sistem, süreç, ürün veya hizmetin
belirlenmiş standartlara uygunluğunu doğrulamak
için yetkilendirilmiş bağımsız bir kuruluştur. |
|
Denetlenen Kuruluş (Auditee) |
Denetlenecek olan kurumdur.
|
|
Derece (Grade) |
Kullanım amacı aynı olan, değişik ihtiyaçlara
cevap veren ürün veya hizmetlerin, kapsadığı
özelliklerin sıra veya sınıflandırılmalarının
göstergesidir. |
|
Döküman (Document) |
Bir kuruluşta uygulama öncesi bilgi sağlayan ve
çalışmak için gerekli verileri içeren yazılı
biçimlerin (tanımlar, mühendislik
çizimleri,standartlar, kalite planları, vb.)
tümüdür. |
|
Döküman Kontrolü (Document Control) |
Kalite güvence sistemi çerçevesinde ürün
kalitesini etkileyebilecek tüm dökümanların
hazırlanmasının, muayenesinin, onaylanmasının ve
geri çekilmesinin bir sistem çerçevesinde
yürütülmesidir. |
|
Dökümanların Gözden Geçirilmesi (Documents
Review) |
Kalite güvence sisteminin yeterli ölçüde
dökümante edilip, yazılı kurallar ve
talimatların belirtilen şartlara uygunluğunun ve
uygulanıp uygulanmadığının, ISO 9000 maddeleri
çerçevesinde yeniden gözden geçirilmesidir. |
|
Düşük Kalitenin Maliyeti (Cost of Poor Quality) |
Arzu edilen kaliteye ulaşmak ve kalitede sürekli
bir gelişim sağlamak amacıyla gerçekleştirilen
etkinliklerin toplam giderleridir. |
|
Düzeltici faaliyetler (Corrective Action) |
Kalite ile ilgili problemlerin teşhisine ce
tatmin edici olmayan süreçlerin, uygulamaların,
eğitimlerin, muayenelerin, testlerin,
yöntemlerin, spesifikasyonların, mühendislik
çizimlerinin, parçaların ya da malzemenin tamir,
yeniden işleme, iptal ya da elden çıkarılmasının
gerekip gerekmediğinin tahminine yardımcı olan
ve bu problemlerin tekrarını önlemek ya da en
aza indirmek için yapılan işlemleri içeren
etkinliklerdir. |
| |
|
|
Ekonomik Kalite (Economic Quality) |
Ürünün sağladığı ek karın aşıldığı kalite
seviyesidir. Başka bir deyişle, gelir ve kazanç
azaltma kavramını irdeleme yöntemlerinden
biridir. Aynı zamanda ekonomik kalite
yöneticilere, müşterileirn harcama-kar
ilişkisine bakarak kaliteyi ne şekilde
açıkladıklarını da hatırlatır. |
| |
|
|
Fırsat Sahası (Area of Opportunity) |
Önceden belirlenmiş bir malzemenin, sürecin,
ürün veya hizmetin bir parçası ya da bir
biriminde meydana çıkabilir. "Area of
Opprotunity"terimi ortada doğal bir birim (unit)
olmadığı zamanlarda sıkça kullanılan bir
terimdir. Bir boşluk alanını, bir zaman
aralığını, bir üretim parçası ya da pek çok
parçadan oluşan üretim aşamaları tamamlanmış bir
ürünü vb. temsil edebilir. Rolü etkili bir
şekilde tanımlandığı sürece, "birim" teriminin
kullanımı, "fırsat sahası" terimine oranla daha
fazla tercih edilebilir. |
|
Geri Dönüşüm |
Atıkların fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden
geçirildikten sonra ikinci hammadde olarak
üretim sürecine sokulması.
|
|
Geri Kazanım |
Tekrar kullanım ve geri dönüşüm kavramlarını da
kapsayan; atıkların özelliklerinden
yararlanılarak içindeki bileşenlerin fiziksel,
kimyasal veya biyokimyasal yöntemlerle başka
ürünlere veya enerjiye çevrilmesi. |
|
Gölge Müşteri Araştırması (Blind Survey) |
Bir kuruluşun başka bir firma tarafından
incelenmesidir. Amaç, kuruluşun durumunu ve
süreçlerini diğer firmalar ile
karşılaştırmaktır. |
|
Gündem (Agenda) |
Toplantının etkin olarak yürütülebilmesi için
yapılan plandır. |
|
Güvenilirlik (Reliability) |
Bir birimin, belirlenen şartlar altında ve
belirli bir zaman diliminde, istenilen
fonksiyonları yerine getirebilme kabiliyetidir.
Güvenirlik terimi, aynı zamanda başarı
ihtimalini veya başarı oranını gösteren
güvenirlik özelliği olarakta kullanılır. |
| |
|
|
Hata Sakınma Poke (Error) - Yoke (Avoid) |
Japonca "Poke" ve "Yoke" sözcüklerinden oluşan
bir terimdir. Hataların oluşumunu ve uygun
olmayan ürünün kullanımını önleme sistemini
ifade eden etkin bir yaklaşımdır.
|
|
Hedef Grup (Focus Group) |
Müşterilerin, ürün ve hizmetler hakkındaki
düşüncelerini öğrenmek amacıyla bir araya
getirilmesidir. Grubun amacı, ürünlerin veya
hizmetlerin geliştirilmesi için yeni
düşüncelerin yaratılmasıdır. |
|
Histogram (Histogram) |
Bir veri dizisindeki değişikliklerin
sınıflandırılması ve bunların dağılımının
çubuklar ile gösterimidir. Hsitogramlar sayısal
tablolarda gözlenemeyen gruplaşmaların daha
kolay anlaşılmasını sağlar. Histogram kalitenin
yedi aracından biridir. |
|
Hurda (Scrap) |
Tasarlanan kullanım amacına uygun olmayan bir
malzemedir. Onarım (repair) ve üzerinde tekrar
çalışma (rework) işlemlerinin ekonomik olmadığı
bir durumdur. |
| |
|
|
İzlenebilirlik (Tracebility) |
Birim veya faaliyetin veya birbiri ile ilgili
birimler veya faaliyetlerin geçmişinin, uygulama
veya yerleşiminin, kayıt tekniği ile izlenme
kabiliyetidir. |
|
İyi yönetişim (Good Governance) |
Açıklık, şeffaflık, katılım, etkileşim ve hesap
verme kültürünün hakim olduğu yönetim anlayışı. |
| |
|
|
Kabul / Red Ölçütleri (Accept / Reject Criteria) |
Bir ürün veya hizmetin kabul edilebilir ya da
edilemez olduğunun ölçülmesinde ve karar
verilmesinde kullanılan ölçütleridir. |
|
Kabul Edilebilir Kalite Seviyesi (Acceptable
Quality Level (AQL) |
Müşteri tarafından kabul edilebilecek durumdaki
ürünlerin yüzdesidir. |
|
Kaizen (Kaizen) |
Sürekli iyileştirme kavramını gösterir. Japonca
olan bu kavram zamanla birike küçük ve sürekli
gelişmeler dizisidir. Bu gelişme tüm
çalışanların katılımıyla elde edilir. |
|
Kalibrasyon (Calibration) |
Ulusal ya da uluslararası standartlara göre
izlenebilirliği mümkün olan ve doğruluğu
kanıtlanmış ölçü aleti ya da cihazlarıyla
karşılaştırılarak, standart olmayan ölçü aleti
veya cihazlardaki sapmaların belirlenmesi ya da
ayar yolu ile ortadan kaldırılmasıdır. |
|
Kalite (Quality) |
Bir ürün veya hizmetin belirlenen veya
olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine
dayanan, özelliklerinin toplamıdır.
"Bir ürünün veya hizmetin kalitesi tüketici
gereksinmelerini mümkün olan en ekonomik düzeyde
karşılamayı amaçlayan pazarlama, mühendislik,
imalat ve kalitenin devamı özelliklerinin
bileşkesidir."
"Bir ürün veya hizmetin, belirlenen veya
olabilecek ihtiyaçlarını karşılama kabiliyetine
dayanan özelliklerin toplamıdır." (DIN ISO
8402/04.1989)
Bir ülkenin ekonomik yapısını oluşturan çeşitli
faktörlerden en önemlisi üretimdir. Üretimde
verimlilik ve kalitenin ekonomik yapının
oluşmasında çok önemli bir konumu vardır.Kalite
verilen şartlara uygunluk demektir. Kalite,
yapılan işin ilk defasında doğru yapılması ve
bununda zamanında yapılması gerekir. |
|
Kalite El Kitabı (Quality Manual) |
Kuruluşun tüm kalite sistemlerini tanımlayan ve
kalite politikasını belirten en üst düzeydeki
dökümandır. Bu döküman ayrıca yetki,sorumluluk,
ilişki ve sistem uygulamalarını tanımlayan
bilgileri içerir. |
|
Kalite Gözetimi (Quality Surveillance) |
Kalite isteklerinin karşılanmasını temin için,
belirlenen referanslara göre prosedürlerin,
metotların, şartların, ürün ve hizmetlerin ve
kayıt analizlerinin sürekli gözlenerek
doğruluğunun tesbit edilmesidir. |
|
Kalite Güvencesi (Quality Assurance) |
Ürün veya hizmetin, kalite için belirlenen
istekleri karşılamak maksadıyla, yeterli güveni
sağlaması için gereken planlı ve sistematik
faaliyetlerin bütünüdür.
Bir ürün veya hizmetin, verilen kalite
taleplerini karşılayacak, yeterli düzeyde
güvenin sağlanması için gerekli, planlanmış ve
sistematik faaliyetlerin tümüdür. (DIN ISO
8402/04.1989)
Bu tanımlardanda kast edilen, hem iç
müşterilerde (çalışanlar, biri birilerinin
müşterisidir.) ve hem de dış müşterilerde (ürün
veya hizmet verdiğimiz müşteriler) güven
duygusunun uyandırılmasıdır.
Her iki kesim için de işletme olduğumuzun
kanıtlanmasıdır. |
|
Kalite Halkası Quality Loop (Quality Spiral) |
Herhangi bir ürün veya hizmet kalitesini
etkileyen, ihtiyaçların belirlenmesinden,
belirlenen ihtiyaçların yerine getirilip
getirilmediğinin araştırılmasına kadar olan
aşamaları kapsayan, birbirine bağımlı
faaliyetlerin kavramsal modelidir. |
|
Kalite Kontrol (Quality Control) |
Kalite isteklerini sağlamak için kullanılan
uygulama teknikleri ve faaliyetlerdir.
Kalite iteklerini sağlamak için kullanılan
operasyonel teknikler ve faaliyetlerdir. (DIN
ISO 8402/04.1989)
Kalite Kontrol işletmelerin üretim biriminde
hataları saptamak ve trendleri görmek amacı ile
kullanılan teknikler ve araçlardır. |
|
Kalite Maliyeti (Cost of Quality) |
Uygun kaliteye erişmek amacıyla yapılan
çalışmaların maliyetiyle yetersiz kontroller
sonucu ortaya çıkan maliyetlerin toplamıdır.
Kabaca, işlevsel kalite maliyetleri ve dış
kalite güvencesi maliyetleri olarak iki başlık
altında incelenebilir. |
|
Kalite Planı Quality Plan
|
Belirli bir ürün, hizmet, sözleşme veya proje
ile ilgili özel kalite uygulamalarını,
kaynakları ve faaliyet sıralarını veren
dokümandır. |
|
Kalite Politikası Quality Policy
|
Kuruluşun üst yönetim tarafından kalite ile
ilgili olarak belirlenen resmi amacıdır. |
|
Kalite Sistem Denetimi Quality System Audit |
Uygulanabilir kalite sistem elemanlarının
uygunluğunun ve gelişmişliğinin, belirginliğinin
ve belirtilen koşullar doğrultusunda etkin bir
biçimde uygulanırlığının incelenmesi ve tarafsız
olarak değerlendirilmesi yoluyla ispatı için
uygulanan faaliyettir. |
|
Kalite Sistemi Quality System |
Kalite yönetiminin uygulanması için gerekli olan
kuruluş yapısı, sorumluluklar, prosedürler,
prosesler ve kaynaklardır.Kalite yönetiminin
gerçekleşmesi için gerekli,
araçlar,yöntemler(prosedürler), akışlar,
sorumluluklar ve yapısal organizasyondur. (DIN
ISO 8402/04.1989)
Kalite sistemi, kalite yönetiminin
gerçekleştirilmesi için bir araçtır ve iki
kısımdan oluşmaktadır. Bunlardan ilki,
organizasyonel yapı ve bu yapıda yer alan
birimlerin sorumluluklarıdır. Diğeri ise,
Belirlenmiş sorumlulukların ve faaliyetlerin
yürütülebilmesi için gerekli araçlar ve
oluşturulan dökümantasyondur. |
|
Kalite Sisteminin Yeniden Gözden Geçirilmesi
Quality System Review |
Kalite politikası ve değişen koşullara göre yeni
hedefler esas alınarak, kalite sisteminin
durumun ve yeterliliğinin üst yönetim tarafından
değerlendirilmesidir.
|
|
Kalite Yönetimi Quality Management
|
Kalite politikasını belirleyen ve uygulayan tüm
yönetim fonksiyonlarından biridir.
Kalite politikasını tespit eden ve
gerçekleştiren, genel yönetim görevinin bakış
açısıdır. (DIN ISO 8402/04.1989)
Kalite yönetimi, belirlenmiş ve tüm ilgililerce
kabul gören bir kalite politikasının mevcudiyeti
ve bu politikanın uygulanması amacıyla gerekli
faaliyetlerin gerçekleştirilmesidir. Bu
politikanın hayata geçirilebilmesi için gerekli
olan organizasyonel önlemlerin, teknik ve
araçların sağlanması gerekir. |
|
Kalitenin Yedi Aracı Seven Tools of Quality
|
Kuruluşların kendilerini geliştirebilmelerin e
ve işlemlerini anlayabilmelerine yardımcı olan
araçlardır.Bunlar: a. Neden-Sonuç Diyagramı b.
Kontrol Listesi c. Kontrol Formu d. Akış
Çizelgesi e. Histogram f. Pareto Çizelgesi g.
Dağılma Diyagramı'dır. |
|
Katma Değerli Aktiviteler Value Added Activities |
Bir kuruluştaki, müşterinin kalite
gereksinimlerini ve beklentilerini karşılayacak,
girdiyi çıktıya dönüştüren etkinliklerdir. |
|
Katma Değersiz (Non-Value Added) |
Sunulan ürün veya hizmet için, sürece ayrıca
maliyet ekleyen ancak müşteri gözünde bir değer
yaratmayan etkinlikleri ifade etmek için
kullanılan terimdir. |
|
Kayıt Record |
Sonuç veya gerçekleştirilen etkinlikler ile
ilgili kaydedilmiş bilgilerdir. |
|
Kendini Yöneten Takım Self-Managed Team |
Bir kuruluşta
çalışanların oluşturduğu gruplardır. Sürecin sorumluluğu
gruplara aittir. Bu gruplar kendi kendilerini
yönetmelerine rağmen çok az da olsa üst yönetimin
etkisinde kalırlar. Bu gruplar yaptıkları işlerin
yetkisini ve sorumluluğunu almışlardır. Yaptıkları işler
arasında eğitim, finansal sorumluluklar, üretim
hedeflerinin düzenlenmesi, sonuçları raporlama
gelmektedir. |
|
Kirlenmenin Önlenmesi:
|
Kirlenmeyi önlemek, azaltmak veya
kontrol altında tutmak amacıyla yeniden devreye sokmayı,
başka bir işleme tabi tutmayı, işlemde değişiklik
yapmayı, kontrol mekanizmalarını, kaynakların etkin
kullanımını ve malzeme ikamesini içine alabilen her
türlü işlem ve uygulamaya başvurulması; malzeme veya
ürünlerin kullanılmasıdır. |
|
Kıyaslama (Benchmarking) |
Bir kuruluşun kendi sektörü
veya dışından başarılı bir kuruluşu referans alarak
performansını kalitatif göstergeler yardımıyla
karşılaştırması ve gerekli gördüğü alanlarda süreç
kıyaslaması vasıtasıyla iş süreçlerini geliştirme
faaliyetidir. |
|
Kusur (Defect) |
Amaçlanan kullanım şartlarının yerine
getirilmemesidir. |
|
Kalite Fonksiyon Yayılımı (Quality Function Deployment,QFD) |
Müşteri şartları ve isteklerini tanımlamak ve
tanımlanmış bu istekleri ürünlerin gerçekleştirilmesi
için belirlenmiş planlara dönüştürerek müşteri
gereksinimlerini karşılamaya yönelik yapısal bir
yaklaşımdır.
|
| |
|
|
Muayene (Inspection) |
Bir ürün ve hizmetin bir veya
birden fazla özelliğinin ölçme, deney ve mastarlama gibi
işlemlere tabi tutularak, sonuçların belirlenen şartlara
uygunluğunun kıyaslanmasıdır. |
|
Müşteri Odaklı (Customer oriented) |
Müşteri istek v e
beklentilerini karşılama ilkesini, kuruluştaki tüm
çalışanların görevi olarak ortaya koyan ve bu doğrultuda
ürün kalitesini hedefleyen yaklaşımdır. |
|
Müşterinin Sesi Voice of Customer
|
Müşterinin, ürün veya
hizmet ile ilgili fikirlerinin öğrenilmesi ve bu
bilgilerin-süreçlerin geliştirilmesi amacıyla
kullanılmasıdır. Müşterinin sesini dinleme, kuruluşa
ürünlerini veya hizmetlerini geliştirme olanağı tanır. |
| |
|
|
Nitelik (Attribute) |
Kayıt ve çözümleme için ölçülebilir
niteliksel verilerdir. Gereksinim duyulan bir etiketin
varlığı ya da bir parçanın yerleştirilmesi gibi
özellikleri içerir. |
|
Nitelikli Üreticiler Listesi (Qualified Manufacturer's
List (QML) |
Müşterinin kalite gereksinimlerini karşılayan
üreticilerin değerlendirilmesi ve belirlenmesi sonucunda
ortaya çıkan listedir. |
| |
|
|
Olduğu gibi kullan Use-as-is |
Bir veya daha fazla
uygunsuzluğu içeren bir parçanın son işlemidir. Önemsiz
uygunsuzluğa rağmen parçanın tasarlanan amaç
doğrultusunda kullanılabilmesi söz konusudur. |
| |
|
|
Önleme (Prevention) |
Ürün ya da hizmette oluşan
uygunsuzlukları engellemek amacıyla yapılan kalite
etkinlikleridir. |
| |
|
|
Paydaşlar Stakeholders |
Müşteriyi, çalışanı, yöneticiyi,
rakip kuruluşları, işçi sendikalarını, tedarikçileri, iş
ortaklarını içeren bir terimdir. |
|
Prosedür (Procedure) |
Bir işlemin gerçekleştirilmesi için
gereksinim duyulan belirtilmiş yoldur. |
|
Proses (Process) |
Girdileri çıktılara dönüştüren
birbirleriyle ilgili veya etkileşimli faaliyet takımı
|
|
Rekabet (Competition) |
Bir kuruluşun tüm birikimini
kullanarak oluşturduğu, rakiplerinden daha iyi bir ürün
üretme veya hizmet sunma amacına yönelik yoğun çabadır. |
| |
|
|
Sapma izni (Üretim İzni) Deviation Permit (Production
permit) |
Üretimden veya hizmetin hazırlığından önce,
belirli miktar veya zaman için, belirlenmiş şartlardan
sapmaya verilen izindir. |
|
Sorumluluk (Ürün, hizmet) Liability (Product,
service) |
Ürün veya hizmetin sebep olduğu şahıslarda
yararlanmalar, mal ve mülklerde hasarlar veya diğer
zararların, üretici veya başkaları tarafından tazmin
edileceğini belirten, genel bir terimdir. |
|
Sözleşmenin Gözden Geçirilmesi (Contract Review) |
Bir
kuruluşun sözleşmeyi imzalamadan önce, sözleşmede kalite
gereksinimlerinin yeterince tanımlandığından, dökümante
edildiğinden ve kuruluş tarafından bunların kolayca
anlaşılabillir olduğundan emin olmak için yerine
getirdiği sistematik işlemlerdir. |
|
Standart Dışı İzin (Concession/Waiver) |
İmal edilmiş
olan, fakat belirlenmiş nitelikleri taşımayan bir miktar
malzeme, bileşen veya stokların kullanılması veya
piyasaya arzı için verilen yazılı izindir. |
|
Standartların Yeterliliği (Adequacy of Standards) |
Kaliteyi ölçmek için kullanılan aletlerin yeterliliğinin
kalibrasyonunu yapmak için kullanılacak bir standardın
yeterliliğini ifade etmek için kullanılan terimdir. |
|
Sürdürülebilir Kalkınma: |
Gelecek nesillerin
gereksinimlerini karşılama yeteneğinin engellenmeden
bugünün gereksinimlerini karşılayan gelişme |
|
Sürecin Sesi Voice of Process |
Bir süreçten elde edilen
sonuçlardır. Bir süreç, spesifikasyonlar dahilinde
çalışabilir / çalışamaz ya da müşterinin kalite
gereksinimlerini karşılar ve karşılamaz. |
|
Sürecin Yeniden Tasarımı (Process Re-engineering) |
Genelde değişen müşteri gereksinimleri, rekabet yapısı
sebebiyle etkinliğini kaybetmiş bir sürecin mevcut
müşteri gereksinimleri analiz edilerek eskiyi referans
almaksızın yeniden düzenlenmesidir. |
|
Süreç (Process) |
Bir takım girdileri kullanarak katma
değeri daha yüksek bir çıktının elde etmesini amaçlayan
birbiriyle ilişkili aktiviteler dizisidir. |
|
Süreç İyileştirme (Process Improvement) |
Sürecin analizi
neticesinde katma değersiz işlerin ayıklanması, sürecin
basitleştirilmesi, otomasyonu gibi yöntemlerle sürecin
etkinliği ve verimliliğinin artırılmasına yönelik
faaliyetlerdir. |
|
Süreç Kalitesi (Process Quality) |
Belirlenen bir süreçten
alınan her yüz ürün birimindeki kusur ya da kusurlu
yüzdesidir. |
|
Süreç Performansı (Process Performance) |
Sürecin
etkinliği ve verimliliğini ifade eder. Sürecin
çıktısının belirlenmiş standartlar içinde çalışıp
çalışmadığını, hedefleri karşılayıp karşılamadığını ve
müşteri kalite gereksinimlerini karşılayıp
karşılamadığını gösterir. Süreç performansı genelde üç
başlıkta toplanabilecek "Kalite", "Maliyet",
"Zaman",göstergeleri ile takip edilir. |
|
Süreç Sahibi (Process Owner) |
Sürecin etkinliği ve
verimli çalışmasından birinci derecede sorumlu
dolayısıyla sürecin yönetiminde fonksiyonel yetkiden
bağımsız olarak karar alma otoritesine sahip kişidir.
|
|
Süreç Yönetimi (Process Management) |
Bir kuruluştaki
süreçlerin tanımlanması, tanımlanmış süreçlerin
performans göstergeleri vasıtasıyla etkinlik ve
verimliliklerinin sürekli takibi, gerekli görülen kritik
süreçlerde analiz ve iyileştirme çalışmalarının
yürütülmesini kapsayan sistematik. |
|
Sürekli Gelişim: |
Kuruluşun çevre politikalarına uygun
olarak, her alandaki çevre icraat ve başarısını
geliştirme amacıyla Çevre Yönetim Sisteminin
geliştirilmesidir. |
|
Sürekli İyileştirme (Continuous Improvement) |
Shewhart'ın
ortaya attığı "Sürekli İyileştirme"kavramı, Toplam
Kalite Yönetimi'nin en temel etkinliklerindendir. Bir
kuruluştaki bütün fonksiyonların (ürün, hizmet ve süreç)
sistematik bir şekilde sürekli iyileştirilmesi demektir.
Üst yönetimin liderliğinde eğitilmiş personelin takımlar
halinde organize olması ve "Müşteri Odaklılık" sonucu
belirlenen hedefler doğrultusunda sürekli iyileştirme
çalışmaları yapmasıdır. |
| |
|
|
Şartname Specification |
Ürün veya hizmetin uyması gereken
şartları, detaylı olarak açıklayan dökümandır. |
| |
|
|
Tanımlanabilir Neden Assignable Cause |
Bir süreçteki
herhangi bir değişikliğin nedenidir. Bu nedenler
çalışanlar tarafından kolayca tanımlanabilir ve ortadan
kaldırılabilir. |
|
Tasarımın Gözden Geçirilmesi (Design Review) |
Tasarım
şartlarının değerlendirilmesi, tasarımın bu şartları
karşılayabilmesi ve problemlerin tanımlanarak çözüm yolu
getirmesi için, tasarım dokümante edilerek, detaylı ve
sistematik olarak incelenmesidir. |
|
Taşeron Değerlendirmesi Vendor Appraisal |
Sipariş
vermeden önce, malzemeyi üreten üreticinin kaliteyi
kontrol altında tutma yeteneğinin değerlendirilmesidir. |
|
Tedarikçi Kalite Güvencesi Supplier Quality Assurance |
Bir tedarikçinin ürününün veya hizmetinin müşteri kalite
gereksinimlerini yerine getireceğine dair verdiği
güvendir. Bu güven, tedarikçi ile Müşteri arasında iyi
ilişkilerin yaratılmasıyla başarılır. Ürünün en az
düzeltici işlem ve kontrol ile kullanıma hazır hale
getirilmesidir. J. M. Juran'a göre dokuz aktiviteye
gereksinim duyulmaktadır:1. Ürün ve kalite programları
ile kalite gereksinimlerinin tanımlanması 2. Alternatif
tedarikçilerin değerlendirilmesi, 3. Tedarikçilerin
seçilmesi, 4. Kalite planlamasının ortaklaşa
düzenlenmesi, 5. Sözleşme süresince tedarikçi ile
işbirliği yapılması, 6. Gereksinimlerin uygunluğunun
gösteriminin sağlanması, 7. Nitelikli tedarikçilerin
belgelendirilmesi, 8. Gerektiğinde kalite geliştirme
programlarının kontrol ve organize edilmesi, 9.
Tedarikçi kalite oranlarının yaratılması ve
kullanılmasıdır. |
|
Tedarikçi Supplier |
Bir kuruluşa girdi sağlayan birim
veya birimlerdir. |
|
Tekrar Kullanım |
Atıkların toplama ve temizleme dışında
hiç bir işleme tabi tutulmadan aynı şekli ile ekonomik
ömrü doluncaya kadar defalarca kullanılması |
|
Toplam Kalite Yönetimi |
İş süreçlerini ve
ürün/hizmetlerin sürekli iyileştirilmesini amaçlayan bir
felsefedir.
Çalışanların katılımı ve müşteri merkezli bir modelle,
süreçlerin iyileştirilmesi şeklinde tarif edilebilir.
|
|
Toplam kalite |
Bir organizasyondaki değişik grupların kalite
geliştirme, kaliteyi koruma ve kalite
iyileştirme çabalarını müşteri tatminini de gözönünde tutarak üretim
ve hizmeti en ekonomik düzeyde gerçekleştirebilmek için
birleştiren etkili bir sistemdir. |
| |
|
|
Uygunluk (Conformance) |
Bir ürün veya hizmetin konu ile
ilgili spesifikasyon, sözleşme veya yönetmeliklerin
gereksinimlerini karşıladığını belirten bir
doğrulamadır. |
|
Uygunluk Belgelendirmesi (Qualification) |
Bir üretici
veya dağıtıcının ürünlerinin, sözleşmeye ya da bir
mühendislik çizmin gereklerine uygunluğunun belirlenmesi
amacıyla incelenmesi, test edilmesi ve onaylanması
işlemidir. |
|
Uygunsuzluk (Noncomformance) |
Bir ürünün sözleşmede,
mühendislik çiziminde veya spesifikasyonlarda belirtilen
gereksinimleri yerine getirmemesidir. |
| |
|
|
Üç M Felsefesi Three M Philosopy |
Bir kuruluşta olması
istenmeyen 3 M'dir. Bunlar Japonca, Muri (iş yükü), Muda
(israf), Mura (dengesiz iş yükü)'dır. Çok basit anlamda;
bir işin yapılması için beş kişi yetecekse ve altı kişi
ile yapılıyorsa muda vardır. Bu iş gücü israfıdır. İş
dört kişi ile yapılıyorsa aşırı iş yükü oluşur, muri
vardır. Mura, dengesiz iş yüküdür. Önceki iki durumun
karışık olduğu durumu anlatmaktadır. |
| |
|
|
Yedi Ölümcül Hastalık Seven Deadly Diseases |
Deming
tarafından ortaya konmuş bir terimdir. Deming
kuruluşların hiper rekabet ortamlarında varolabilmesini
etkileyecek nedenleri yedi başlık altında toplamıştır.
Eğer bunlara dikkat etmezlerse kuruluşların yaşamamalrı
mümkün değildir. Deming'in yönetim hastalıkları: 1)
Amaçlarda sabır yetersizliği. 2) Aşırı düzeltme
masrafları. Aşırı taahhüt maliyetleri. Yönetimde
değişiklik. Kısa vadeli kararlara önem verme. Görünen
rakamları kullanarak yönetim. Performans değerlendirmede
beceri takdiri ya da yıllık gözden geçirmedir. |
|
Yeterlilik Denetimi (Adequacy Audit) |
Kalite sistem dökümanlarının ilgili dökümanlara göre yeterlilikleri
açısından denetlenmesidir
|
Bir kuruluşu başarılı bir şekilde çalıştırmak için, kuruluşu sistematik...
Günümüzde, kuruluşlardan beklentiler artmıştır... 
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Standardı Ağustos 2018'de ...
Kyoto protokolü ile birlikte küresel ısınma ve küresel ısınmaya sebep olan...
Orman Yönetim Konseyi (FSC), dünya ormanlarının yönetiminin geliştirilmesi...
ISO Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri sektörüne standardını 2007 yılında yayımlamıştır.
6 Sigma operasyonel mükemmellik yaklaşımıyla koşulsuz müşteri...
"CE" Fransızca "Conformité Européene" kelimelerinin
kısaltmasıdır...
