Kaliteye yönelik çabalar, ustalýk, kalite kontrol, toplam kalite kontrol gibi aþamalardan geçerek, proses ve ürün tasarýmlarýna kadar ulaþmýþtýr. Günümüzde ISO 9000 ve Toplam Kalite Yönetimi gibi uygulamalarla devam etmektedir.
Bu süreç, uluslararasý pazarlarda etkinlik gösteren ABD, Japonya ve Avrupa arasýnda rekabetin yol açtýðý çatýþmalara kaynaklýk etmiþtir. Kalite için yeni bilgilerin ve tekniklerin elde edilmesi ve kullanýlmasý giriþimleri, uluslararasý alanda bu ülkeleri sýk sýk karþý karþýya getirmiþtir. Son yýllarda artarak devam eden bu rekabet, ürünlerin ve hizmetlerin kalitesinin iyileþtirilmesini saðlamýþtýr.
Ýkinci dünya savaþýndan önce Ýngiltere ve Hollanda mallarý, savaþtan sonraysa ABD mallarý kalitenin ve üstün teknolojinin simgesi haline gelmiþti. Günümüzde ise Japon mallarý ABD ve Avrupa piyasalarýný zorlayacak düzeyde yer edinmeye baþlamýþtýr.
I980’li yýllarda Japon ürünlerinin ABD ve Avrupa pazarlarýnda etkisini yoðun biçimde hissettirmesi, ISO 9000 standartlarýnýn yayýlmasýna neden olmuþtur. Ürünlerin ve hizmetlerin kalitesini güvence altýna alan standartlar serisinin, doðru kavranmasý, iletiþim kolaylýðý ve uygulamada paralelliðin saðlanmasý amacýyla “Kalite Sözlüðü” Standardý hazýrlanmýþtýr.
Aþaðýdaki þemada, Ýkinci Dünya Savaþýndan sonra gerçekleþtirilen Bilimsel Teknolojik Devrimle birlikte 1960’lý yýllarda askeri alanda baþlayan standartlaþma sürecinin 1990’lý yýllara kadar olan aþamalarý gösterilmiþtir

ISO 9001 standardý ISO tarafýndan 1987’de yayýnlandý. Baþlangýçta öngörülen küçük deðiþikliklerin ilki 1994 yýlýnda, büyük deðiþikliklerin ilki ise 2000 yýlýnda yapýldý. Diðer küçük deðiþikliklerin 2006 ve 2018 yýllarýnda, ikinci büyük deðiþikliðin ise 2012 yýlýnda yapýlmasý planlanmýþtýr.
Bu deðiþiklikler ile kullanýcý firmalarýn faaliyetlerine katma deðer saðlanmasý amaçlanmýþtýr. ISO direktifleri de, global ihtiyaçlara uygunluðun saðlanmasý için standartlarýn periyodik olarak güncellenmesini öngörür.
ISO 9001 standardýnýn 1987 ve 1994 baskýlarýnýn uygulamalarý da dikkate alýnarak yapýlan araþtýrmalar, organizasyonlarýn önemli süreçlerine odaklanarak performanslarýnýn sürekli olarak geliþtirilmesini saðlayacak kalite sistemlerine gerek duyulduðunu ortaya çýkarmýþtýr.
1993 yýlýnda ISO 9000 serisinin neler içermesi gerektiðini belirlemek amacýyla
“Vision 2000” yayýnlandý ve kullanýcýlarýn görüþlerinin alýnmasý amacý ile “Geçerlilik Programý“ oluþturuldu. Programýn sonucunda, standartlarda, geniþ kapsamlýlýk, müþteri odaklýlýk ve katma deðer katabilen özelliklerin yer almasý gerektiði tespiti yapýlmýþtýr. Ayrýca, 9001/9002/9003 modellerinin birleþtirilmesi, süreç yönetimine dayalý olmasý, ISO 9001 ile ISO 9004’ün daha tutarlý hale getirilmesi ve mevcut diðer yönetim sistemleri ile uyumlu olmasý (ISO 14001, OHSAS 18001, QS 9000) çýkan sonuçlar arasýnda yer almýþtýr.

 

Pýnar ÞENER
Yönetim Sistemleri Uzmaný