Soru 1) “CE iþareti” kýsaca nedir?
Cevap 1) CE iþareti, Avrupa Birliði’nin, teknik mevzuat uyumu çerçevesinde 1985 yýlýnda benimsediði Yeni Yaklaþým Politikasý kapsamýnda hazýrlanan bazý Yeni Yaklaþým Direktifleri kapsamýna giren ürünlerin bu direktiflere uygun olduðunu ve ürünün üreticisi veya direktifte zorunlu kýlýnmýþ ise bir üçüncü taraf uygunluk deðerlendirme kuruluþu (onaylanmýþ kuruluþ vs.) gerekli bütün uygunluk deðerlendirme faaliyetlerinden geçtiðini gösteren bir Birlik iþaretidir. CE Ýþareti, ürünlerin, amacýna uygun kullanýlmasý halinde insan can ve mal güvenliði, bitki ve hayvan varlýðý ile çevreye zarar vermeyeceðini, diðer bir ifadeyle ürünün güvenli bir ürün olduðunu gösteren bir iþarettir. Ýlgili direktif bu temel gereklerden bir kýsmýnýn veya tamamýnýn karþýlanmasýna yönelik olabilir. Bunun yanýsýra, CE Ýþaretini gerektiren direktiflerin bazýlarý güvenlikten farklý boyutlarla (örneðin; elektromanyetik uyumluluk, enerji verimliliði gibi) da ilgili olabilmektedir.
CE iþareti aþaðýdaki þekilde sembolize edilmektedir:

 

Soru 2) “CE iþareti” neden önemlidir?
Cevap 2) “CE iþareti”, Avrupa Birliði’nin uyulmasý mecburi olan birtakým Yeni Yaklaþým Direktifleri kapsamýnda yer alan ürünlere iliþtirilen bir iþaret olduðu için, söz konusu mevzuat kapsamýna giren ve AB üyesi ülkelerde piyasaya arz edilecek olan ürünlerin bu iþareti taþýmasý zorunludur. Diðer bir ifadeyle, bu iþaret, ürünlerin, AB üyesi ülkelerde serbest dolaþýma çýkabilmesi için bir çeþit pasaport iþlevi görmektedir. Türkiye’nin de Avrupa Birliði mevzuatýný uyumlaþtýrarak uygulayacak olmasý nedeniyle, ilgili mevzuatýn yürürlüðe girmesiyle birlikte, ülkemizde piyasaya arz edilecek ürünlerin de bu iþareti taþýmasý zorunlu hale gelmektedir.

Soru 3) CE Ýþareti uygulamasý ile ilgili olarak Türkiye’deki durum nedir?
Cevap 3) Türkiye ile AB arasýnda gümrük birliðini tesis eden 1/95 sayýlý Ortaklýk Konseyi Kararý’nýn (OKK) 8-11. maddeleri, mallarýn serbest dolaþýmýnýn en iyi þekilde temini amacýyla ticarette teknik engellerin kaldýrýlmasý konusundaki AB araçlarýnýn ülkemiz iç mevzuatýna dahil edilmesini öngörmektedir. Bu kapsamda, AB’nin ticarette teknik engellerin kaldýrýlmasý konusundaki mevzuatýnýn listesi ile bu mevzuatýn Türkiye tarafýndan uygulanma koþul ve kurallarý 2/97 sayýlý OKK ile belirlenmiþtir.

Dýþ Ticaret Müsteþarlýðý'nýn koordinasyonunda yürütülen çalýþmalar neticesinde söz konusu Topluluk mevzuatýný uyumlaþtýracak olan kamu kuruluþlarý 15.1.1997 tarihli ve 97/9196 sayýlý Bakanlar Kurulu Kararý ile tespit edilmiþtir. Anýlan Bakanlar Kurulu Kararý ile yapýlan bu görevlendirme çerçevesinde, ilgili kamu kuruluþlarý tarafýndan yürütülmekte olan mevzuat uyum çalýþmalarýnýn bir kýsmý sonuçlandýrýlmýþ, bir kýsmýnýn çalýþmalarý ise devam etmektedir. Uyum çalýþmalarý devam eden bir kýsým AB Direktifi ürünlere CE Ýþaretinin iliþtirilmesini öngörmektedir.

Diðer taraftan, ülkemizin 1999 yýlýndaki AB'nin Helsinki Zirvesi'nde "AB Tam Üyeliðine Adaylýk" statüsü kazanmasýndan sonra AB ile iliþkilerimiz Gümrük Birliði'nin yaný sýra yeni bir temele oturmuþtur. Teknik mevzuat uyumu çalýþmalarý da böylece yeni boyut kazanmýþ olup, bundan sonraki süreçte hazýrlanan "ulusal program"la uyumu yapýlacak AB teknik mevzuatýnýn sayýsý da artmýþtýr.

Uyumu yapýlan teknik mevzuatýn hukuki altyapýsýný oluþturmak üzere, ilgili kamu kuruluþlarýnýn da katkýsýyla, Dýþ Ticaret Müsteþarlýðý tarafýndan hazýrlanan 4703 sayýlý Ürünlere Ýliþkin Teknik Mevzuatýn Hazýrlanmasý ve Uygulanmasýna Dair Kanun, 11 Temmuz 2001 tarihli ve 24459 sayýlý Resmi Gazete’de yayýmlanmýþ olup; 11 Ocak 2002 tarihi itibariyle yürürlüðe girmiþtir. Bahse konu Kanuna istinaden hazýrlanan "Uygunluk Deðerlendirme Kuruluþlarý ile Onaylanmýþ Kuruluþlara Dair Yönetmelik", "CE Uygunluk Ýþaretinin Ürüne Ýliþtirilmesine ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmelik" ve "Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik" 17 Ocak 2002 tarihli ve 24643 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanarak, 11 Ocak 2002 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüðe girmiþtir. Kanun'un diðer bir uygulama yönetmeliði olan "Teknik Mevzuatýn ve Standartlarýn Türkiye ile Avrupa Birliði Arasýnda Bildirimine Dair Yönetmelik" ise 3 Nisan 2002 tarihli ve 24715 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanmýþ olup; 3 Mayýs 2002 tarihi itibariyle yürürlüðe girmiþ bulunmaktadýr. Ancak söz konusu Kanun ile uygulama yönetmeliklerinin 11 Ocak 2002 tarihi itibariyle yürürlüðe girmesi, ürünlere CE iþareti iliþtirilme zorunluluðunun da bu tarihte baþlayacaðý anlamýna gelmemektedir. Ülkemizde üretilerek iç piyasaya arz edilecek olan ürünlerin CE Ýþareti taþýmasýnýn zorunlu olabilmesi için, ilgili Bakanlýklar ve kamu kuruluþlarý tarafýndan hazýrlanan ve ürünlere CE Ýþareti iliþtirilmesini öngören teknik mevzuatýn Türkiye’de yürürlüðe girmesi gerekmektedir. Teknik mevzuat uyumunun pratikte uygulanabilir olmasý için sadece direktifleri uyumlaþtýran yönetmeliklerin yürürlüðe girmesi yeterli olmayýp, bu direktiflerin atýfta bulunduðu uyumlaþtýrýlmýþ standartlarýn da (bkz. CE Uygunluk Ýþareti ile ilgili nota.) ülkemizde Uyumlaþtýrýlmýþ Türk Standardý haline getirilmesi ve iç mevzuatýmýza aktarýlmasý gerekmektedir. Bu ise, kendi teþkilat yasasý ve bu yasaya istinaden 4703 sayýlý Kanun'da yapýlan görevlendirmeye göre Türk Standartlarý Enstitüsü tarafýndan yerine getirilmektedir. Uyumlaþtýrýlmýþ Türk Standardý haline getirilmiþ olan standartlarýn ilgili yetkili kuruluþ tarafýndan ilgili olduðu yönetmelik ve referans numaralarýyla birlikte Resmi Gazete'de duyurulmasý gerekmektedir.

Bu durumda, ülkemizde CE Ýþareti için tek bir uygulama tarihi söz konusu olmayýp, uygulama ilgili ürün mevzuatýnýn yürürlüðe girmesiyle peyderpey baþlamaktadýr.

Bu çerçevede, üreticilerimizin ilgili mevzuatý hazýrlayarak yürürlüðe koyan yetkili kamu kuruluþlarý ile yakýn iliþki kurmalarý büyük önem taþýmaktadýr.

Soru 4) “CE iþareti” olmazsa ne olur?
Cevap 4) Dýþ ticaretimiz açýsýndan, bu iþareti taþýmasý gerektiði halde taþýmayan ürünün AB üyesi ülkelere ihracatý mümkün deðildir. Ýç pazarýmýz açýsýndan ise, mevzuat uyumu tamamlanmýþ ve zorunlu uygulamaya girmiþ ürün yönetmelikleri kapsamýna giren ürünlerden CE Ýþareti taþýmasý gerektiði halde taþýmayan ürünlerin ülkemiz piyasasýna edilmesi de mümkün bulunmamaktadýr.

Soru 5) Hangi ürünlerde bu iþaret bulunmalýdýr?
Cevap 5) CE Ýþareti, AB’nin, teknik mevzuat uyumu çerçevesinde 1985 yýlýnda benimsediði Yeni Yaklaþým Politikasý kapsamýnda hazýrlanan bir kýsým Yeni Yaklaþým Direktifleri içerisinde yer alan ürünlerde kullanýlmaktadýr. Bilindiði gibi, AB Direktiflerinin ülkemizde uygulanabilmesi için bu direktiflere paralel olarak ilgili yetkili kamu kurum ve kuruluþlarý tarafýndan hazýrlanan "ürün yönetmelikleri" aracýlýðýyla ülkemiz iç mevzuat sistemine mal edilmesi gerekmektedir (teknik mevzuat uyumu). Direktifleri uyumlaþtýran yönetmeliklerin metinlerinin Resmi Gazete'den, ilgili yetkili kuruluþlardan veya bu kuruluþlarýn internet sitelerinden temin edilmesi mümkün bulunmaktadýr.

Soru 6) “CE iþareti” nin ürüne iliþtirilmesinin yollarý nelerdir?
Cevap 6) CE iþaretinin ürüne nasýl iliþtireceði, ürüne baðlý olarak ilgili direktiflerde belirtilmektedir.
Ürünlerin, CE iþaretli olarak piyasaya sunulmasýndan üretici sorumludur. Ancak; eðer üretici ya da üreticinin yetkili temsilcisi Avrupa Birliði içinde deðilse, bu sorumluluðu ithalatçý yerine getirmek zorundadýr. Bir baþka deyiþle, ithalatçý ithal ettiði ürünlerin AB normlarýna uygun olduðunu garanti etmek zorundadýr. Üreticinin bu iþareti ürüne iliþtirebilmesi için çeþitli alternatifler sunulmuþtur;

• Bir kýsým ürün gruplarý için (bunlar genelde düþük risk arz eden ve/veya arz ettikleri riskin tespitinin görece kolay olduðu ürünlerdir, örneðin, bazý makinalar), direktifin temel gereklerine uygunluk, üreticinin kendisi tarafýndan ya kendi test imkanlarý ya da baþka herhangi bir kuruluþun imkanlarýnýn kullanýlmasýyla doðrulanabilmekte ve bu ürünler hakkýnda üreticinin düzenleyeceði uygunluk beyaný ile CE iþareti, üretici tarafýndan ürüne iliþtirilmektedir.

• Diðer bir kýsým ürünlerin ise (örneðin, bazý týbbi cihazlar ve bazý makinalar) mutlaka, AT Resmi Gazetesi'nde adý yayýmlanmýþ yetkili test ve belgelendirme kuruluþlarý (Onaylanmýþ kuruluþlar-Notified bodies) tarafýndan doðrulanmasý gerekmektedir. Onaylanmýþ kuruluþun bu incelemesine istinaden, üretici CE Ýþaretini ürününe iliþtirmektedir.

Soru 7) Onaylanmýþ Kuruluþ (Notified Body) nedir? Fonksiyonu nedir?
Cevap 7) Avrupa Birliði mevzuatý, CE Ýþareti taþýmasý gereken ürünlerden yüksek risk taþýyan ürünlerin, piyasaya arz edilmeden önce konusunda uzman, üçüncü bir taraf olan ve AT Resmi Gazetesi'nde yayýmlanmýþ kuruluþlar tarafýndan uygunluk deðerlendirmesine tabi tutulmasýný þart koþmaktadýr. Bu ürünlerin test, muayene ve/veya belgelendirmesini yapmak üzere üye ülkeler tarafýndan altyapýsý yeterli görülen test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluþlarý arasýndan seçilerek AT Resmi Gazetesi'nde yayýmlanan kuruluþlar onaylanmýþ kuruluþ (bazý direktiflerde farklý terimler kullanýlabilse de genel olarak "notified body" ifadesi kullanýlmaktadýr.) statüsünü almaktadýr. Üye ülkelerce belirlenen onaylanmýþ kuruluþlar Avrupa Komisyonu'na bildirilmekte ve diðer üye ülkelere duyurulmasý amacýyla bu listeler AT Resmi Gazetesi’nde yayýmlanmaktadýr. AB ülkelerinde yerleþik olarak faaliyet gösteren onaylanmýþ kuruluþlarýn isim ve adreslerine www.conformityassessment.org adresinden ulaþýlmasý mümkün bulunmaktadýr. Bu kuruluþlarýn teknik açýdan yetkin olmalarý gerekmektedir

Soru 8) Türkiye’de onaylanmýþ kuruluþ bulunmakta mýdýr?
Cevap 8) Bazý ürün gruplarý kapsamýnda faaliyet göstermek üzere ilgili yetkili kuruluþlarca seçilen onaylanmýþ kuruluþ adaylarý kimlik kayýt numarasý alýnmasýný teminen Avrupa Komisyonu'na bildirilmiþ, ancak gerek ülkemizin mevzuat uyum ve uygulama durumunun gerekse aday kuruluþlarýn yeterliliklerinin deðerlendirilmesi gerektiði gerekçesiyle bu baþvurular sonuçlandýrýlmamýþtýr. Halihazýrda ülkemizin potansiyel onaylanmýþ kuruluþ adaylarýnýn deðerlendirilmesi süreci devam etmekte olup, bu süreç tamamlanmadýðý için henüz ülkemizde yerleþik bir onaylanmýþ kuruluþ faaliyete baþlamýþ deðildir. Söz konusu deðerlendirme süreci birden fazla unsurdan oluþmakta olup, bu kapsamda, ilgili direktifin uyumlaþtýrýlmasý amacýyla yayýmlanmýþ bulunan yönetmeliklerin orijinal AB direktifinin gereklerini karþýlayýp karþýlamadýðý, mevzuatý uygulamaya yönelik gerekli denetim altyapýsýnýn tamamlanýp tamamlanmadýðý, ayný þekilde mevzuatýn uygulanmasýna yönelik olarak metroloji, belgelendirme, metroloji, kalibrasyon vs. altyapýsýnýn yeterli düzeyde olup olmadýðý ve aday kuruluþlarýn teknik altyapýsýnýn yeterli olup olmadýðý ve gerekli kriterleri karþýlayýp karþýlamadýðýnýn eþ zamanlý olarak deðerlendirilmesi öngörülmektedir.

Soru 9) Üreticinin her ürün için mutlaka onaylanmýþ kuruluþa baþvurmasý gerekli midir?
Cevap 9) Üreticinin, herhangi bir onaylanmýþ kuruluþa baþvurmaksýzýn da ürününe CE Ýþareti iliþtirdiði durumlar bulunmaktadýr. Bu husus her bir ürün/ürün grubu için ilgili direktiflerde belirtilmektedir. Bu çerçevede, üreticilerin ürettikleri ürünlerle ilgili direktifleri incelemeleri ve ilgili mevzuatý hazýrlayarak yürürlüðe koyan kamu kuruluþlarý ile yakýn iliþki kurmalarý büyük önem taþýmaktadýr.

Soru 10) Ülkemizde her ürün grubuyla ilgili olarak onaylanmýþ kuruluþ olacak mýdýr?
Cevap 10) Onaylanmýþ kuruluþlarýn mevcudiyeti tamamen piyasa koþullarýna göre þekillenmektedir. Sektörün ihtiyacýna ve onaylanmýþ kuruluþ potansiyeline göre yetkili kuruluþun ayný alanda faaliyet göstermek üzere birden fazla onaylanmýþ kuruluþ görevlendirmesi söz konusu olabileceði gibi bir alanda onaylanmýþ kuruluþ olmak karlý bir faaliyet olarak görülmezse o alanda hiç onaylanmýþ kuruluþ görevlendirilmeyebilir. Bu durumda, bu alandaki belgelendirme hizmetlerinin AB ülkelerinde yerleþik onaylanmýþ kuruluþlardan saðlanmasý söz konusu olacaktýr. Bu kuruluþlarýn ülkemizde temsilcilikleri de bulunabilmektedir.

Soru 11) Üreticilerin ne yapmasý gerekmektedir?
Cevap 11) Üreticilerimiz, ürünlerinin hangi direktif/direktifler kapsamýna girdiðini tespit ederek, söz konusu direktifleri incelemeli ve bütün unsurlarýyla özümsemeli; gerekiyorsa üretim bandýnda deðiþikliðe gitmeli ve buna göre belgelendirme faaliyetlerini gerçekleþtirmelidir.

Soru 12) Her Yeni Yaklaþým Direktifi ürüne CE Ýþareti iliþtirilmesini gerektirir mi?
Cevap 12) Hayýr. Yeni Yaklaþým Politikasýnýn ilklerine göre hazýrlanmýþ olan direktiflerin bazýlarý ürüne CE iþareti iliþtirilmesini öngörmemekte olup, bunlarda baþka türlü iþaretlemeler söz konusu olabilmektedir.

Bu ürün gruplarý:
a) Ambalajlama ve Atýklarý
b) Trans-Avrupa Yüksek Hýzlý Ray Sistemlerinin Uyumu
c) Denizcilik Ekipmaný (Gemi Teçhizatý)
d) Taþýnabilir Basýnçlý Ekipman
e) Trans-Avrupa Geleneksel Ray Sistemlerinin uyumu