ISO 9001:2000 standardı, her yönetim sistem standardı gibi yönetimin sistemin a)
yeterlilik, b) uygulama ve c) etkinliğinin gözden geçirilmesini istiyor. Bunu
isterken de hangi konuların gözden geçirileceğini girdi olarak 5.6.2 maddesinde
vermektedir. Müşteri memnuniyet, şikâyet ve başka geri bildirimleri sistemin ne
durumda olduğunu gösteren sonuçlardır. Müşteri memnuniyeti standardın 8.2.1
maddesinde istediği gibi bütün yönetim sisteminin ne durumda olduğunu gösterir.
Ancak başka bir yazımda belirttiğim gibi, kuruluş, sistemi iyileştirebilmek için
başka sonuçlar da aramalıdır. Aradığı başka sonuçlardan bir kısmı finansaldır,
doğal olarak. Finansal sonuçlar sistemin başarısını gösterir.
Finansal sonuçlar yönetimin gözden geçirme toplantısı girdisi değildir diye
yanlış kanılara rastlıyorum. Kar, zarar, bütçe sonuçları gibi göstergeler
kesinlikle yönetimin gözden geçirme girdisidir. Bunlar müşteri memnuniyeti gibi
yönetim sisteminin etkinliğini gösterir. Zaten finansal sonuçlar sistemdeki bir
veya birkaç prosesin performansını göstermez mi? Tabi, evet, bu, 8.2.3’ün
konusudur. Olabilecek bazı prosesler sayalım: Bütçe hazırlama, bütçe takip,
alacak toplama, borç ödeme gibi kaynaklara ilişkin prosesler sistemdeki bazı
proseslerdir.
Yönetimin sistemi gözden geçirmesi kuruluşun en stratejik gözden geçirmesidir.
(Standart “toplantı” demediği için ben de “toplantı” diye yazamadım.) O halde,
finansal sonuçlar tabi ki görüşülecektir. Aşağıya olabilecek bazı finansal
proses performans göstergeleri sıralamaya çalıştım. Değerli okuyucuların
ekleyebilecekleri daha çok örnek olabilir.
1. Finansal oranların durumu
2. Bütçe gerçekleşme oranları
3. Envanter çevrim hızları (gün)
4. Envanterde bulunan mal değerleri
5. Stok taşıma maliyeti
6. Müşteriden alacak risk oranları
7. Kar / Zarar
8. Hurda miktarı
9. Fire
10. Malzeme verimliliği
11. İnsan kaynağı verimliliği
12. Enerji verimliliği
13. Aktiflerin toplamı
14. Pasiflerin toplamı
15. Belli süreyi geçen alacaklar oranı
16. Kanuni takipteki alacak oranı
17. Müşteri ve satıcı mutabakat oranları
18. Müşterilere kesilen vade farkları
19. Planlanan ve gerçekleşen ödeme oranı
20. Ciro (ürün cinsi, pazar dağılımları)
21. Standart / fiili maliyet gerçekleşme oranı
22. İş merkezleri maliyet ve kar/zarar hesaplamaları
23. Aylık satılan mal maliyet tabloları
24. Gelir bütçesi tutar sapma oranları
25. Gider bütçesi sapma oranları
26. Nakit akım planı gerçekleşme oranları